Ο Eπίσκοπός μας Παύλος, «o καλός Σαμαρείτης».

«Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου·». (Μτ. 22,37)

Από αυτούς τους στίχους του Ευαγγελίου λαμβάνω το ερέθισμα να καταθέσω δυο λόγια ψυχής για τον μακαριστό Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλο, με μεγάλο σεβασμό και πόνο καρδιάς για την απροσδόκητη και απρόοπτη κοίμησή του.

Η αγάπη του μακαριστού Ιεράρχου πολλές φορές ξεπερνούσε τα όρια του εαυτού του. Ήταν για όλους τους κληρικούς και λαϊκούς της επαρχίας του, αλλά και πέραν αυτής,  πνευματικός πατέρας, και παράλληλα αδελφός, φίλος, στήριγμα, αγκαλιά, συμβουλή, πυλώνας και παρηγορία. Ήταν αυστηρός αλλά συνάμα με καρδιά μικρού παιδιού! Όλοι έχουμε να θυμηθούμε μια εμπειρία που βιώσαμε μαζί του, αφού σε όλους μας στάθηκε με το δικό του μοναδικό τρόπο, είτε μετέχοντας στις χαρές είτε στις λύπες μας.

Προσωπικώς είχα εντυπωσιαστεί, ήδη από την πρώτη στιγμή που τον γνώρισα, με την χαρακτηριστική απλότητα του. Πώς μπορεί ένας Επίσκοπος να είναι τόσο απλός και συγχρόνως να εκπροσωπεί ένα τόσο υψηλό θεσμό; Όταν ήρθε στη Σιάτιστα ήμουν δώδεκα ετών. Λίγες ημέρες μετά την υποδοχή του στην πόλη μας,  και αφού εγκαταστάθηκε  στο Επισκοπείο,  επισκέφτηκε τα σχολεία της πόλης και μας κάλεσε να τον επισκεφτούμε κι εμείς και να τον συναντήσουμε για να μας γνωρίσει και να τον γνωρίσουμε. Έτσι λοιπόν μαζευτήκαμε μία μικρή ομάδα παιδιών και αποφασίσαμε, μετά από μέρες,  να πάμε να τον συναντήσουμε.

Μα πως θα πηγαίναμε με άδεια χέρια στο Δεσπότη; Όχι! Ο καθένας μας ετοίμασε μία χειροτεχνία να του προσφέρουμε. Ένα μικρό δώρο μέσα από την καρδιά μας. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι προσωπικώς του είχα ετοιμάσει ένα φυτολόγιο. Ανηφορίσαμε  τον δρόμο για το  Επισκοπικό Μέγαρο χωρίς να μιλάμε μεταξύ μας. Θα μπορούσα να πω αγχωμένοι, φοβισμένοι, σκεπτικοί για το τι θα του λέγαμε και πως αυτός θα μας δεχόταν. Πολλά φυσικά ερωτήματα και αντιδράσεις μιας ομάδας παιδιών, που δεν ήξεραν τι θα αντικρίσουν πίσω από αυτή την πελώρια ξύλινη πόρτα, που μας χώριζε την ώρα που χτυπούσαμε  το κουδούνι. Το χαμόγελο που μας περίμενε, όταν άνοιξε αυτή τη πόρτα, δεν μπορώ να το περιγράψω. Αντικρίσαμε τον πατέρα που περιμένει εναγωνίως τα παιδιά του στο σπίτι.

Μερίμνησε να μας περιποιηθεί και να μας κεράσει. Φρόντισε να μας ακούσει, να μας συμβουλέψει, να μας πει μέχρι και ανέκδοτα για να νιώσουμε πραγματικά σαν στο σπιτικό μας αφήνοντας την παιδική αμηχανία να φύγει μακριά.  Μας ξενάγησε στους χώρους του επισκοπείου και μας έδειξε τα πάντα. Ακόμη και στο ταπεινό ασκητικό δωμάτιό του μπήκαμε. Θυμάμαι ότι μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση ο τοίχος του υπνοδωματίου του διότι ήταν γεμάτος  φωτογραφίες παιδιών, «που αγωνίστηκαν ή συνέχιζαν ηρωικά να αγωνίζονται», όπως χαρακτηριστικά μας είπε, λόγω κάποιας ασθένειας με την βοήθεια του Θεού και της Παναγίας μας, αλλά πιστεύω και του ιδίου, αν και βέβαια αυτός δεν μας το είπε.

Από τότε ήταν συνέχεια δίπλα μας, κοντά μας, παρών στα σχολεία, στην ενορία, στα κατηχητικά. Και πολύ περισσότερο κάθε φορά που έστελνε σε όλους μας, σε όλους τους νέους μία επιστολή ένα πατρικό γράμμα στο σπίτι μας, ώστε να μπορεί ο καθένας μας να διαβάσει και να προβληματιστεί με τις συμβουλές και προτροπές που συνήθως συμπεριελάμβανε στις επιστολές του.

Όταν κάποια φορά τον καλέσαμε σπίτι για την  ονομαστική μου εορτή, δεν έλαβα μια σίγουρη απάντηση, αλλά μου είπε ότι αν μπορέσει θα έρθει. Κάποια στιγμή  χτύπησε  το κουδούνι και αντικρίζουμε τον χαμογελαστό πάντοτε Επίσκοπο μας. Τα δύο μεγάλα του μάτια, σε καθήλωναν….. Μας ρώτησε: «Δέχεστε επισκέψεις;» Κάθισε κοντά μας έτσι απλά και ταπεινά όπως έκανε με όλους και όπως επισκεπτόταν όλους που τον προσκαλούσαν. Δεν του ήταν εύκολο να πει όχι. Όπου πήγαινε, έφτανε συνήθως απροειδοποίητα.  Δεν ήθελε ιδιαίτερες περιποιήσεις, ήθελε απλώς να μοιραστεί με όλους αυτές τις οικογενειακές γιορτινές στιγμές.

Τον Ιανουάριο του 2016 παντρευόταν στην Θεσσαλονίκη η αδελφή μου, και φυσικά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας ήταν ο πρώτος καλεσμένος. Με ρώτησε η μητέρα μου «βρε Γιάννη λες να έρθει ο Δεσπότης;». Η κούραση των ημερών, το χιόνι περίπου 30 εκατοστά, το κρύο (-15), κοίταξα την μητέρα σαν να της έλεγα «δεν βλέπεις τι γίνεται γύρω μας; Ίσως ούτε οι στενοί συγγενείς μας δεν θα μπορέσουν να έρθουν», αλλά δεν απάντησα, απλά χαμογέλασα για να μην χαλάσω την ενδόμυχη ελπίδα της. Μετά από πολλές δυσκολίες όταν φτάσαμε στον Ιερό Ναό της Αγίας Μαρίνας βρήκαμε τον Δεσπότη να μας αναμένει λίγο ανήσυχος, μάλιστα, λόγω του καιρού. Η χαρά και η συγκίνησή μας δεν περιγράφονται. Για άλλη μια φορά έδωσε το παρών.

Θα μπορούσα να μιλήσω και να καταγράψω εμπειρίες γεμίζοντας ολόκληρες σελίδες για τον πατέρα μας Μητροπολίτη Παύλο. Όχι μονάχα εγώ αλλά όλο το πλήρωμα της Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης που τον έζησε και τον αγάπησε. Περιορίζομαι μόνο σε αυτά τα ταπεινά που εξέθεσα παραπάνω και ενώ κατ’ άνθρωπον λυπούμαι για την απώλεια του πατέρα μας, ως χριστιανός, στοιχούμενος στη διδασκαλία και τις νουθεσίες του, αισθάνομαι μια βεβαιότητα ότι ο μακαριστός Μητροπολίτης Παύλος από τον ουρανό θα πρεσβεύει για μας. Δεν μας εγκατέλειψε και δεν θα μας εγκαταλείψει ποτέ. Αυτή είναι η πεποίθησή μου αλλά και το φρόνημα όλων των πνευματικών του παιδιών. Ο Θεός να τον κατατάξει με τους Δικαίους και τους Αγίους.

Να έχουμε την ευχή του.

Ιωάννης Αθ. Μπατσής

ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ

Θρηνητικόν σημείωμα για την κοίμηση του μακαριστού Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης και τέως Γραμματέως Συνοδικής Υποεπιτροπής Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων κυρού Παύλου.

Υπάρχουν άνθρωποι που κατακλύζουν τον χώρο και τις ζωές εκείνων που τους συναντούν. Υπάρχουν και άλλοι που επισκέπτονται τη ζωή μας σαν απαλό αεράκι.

Κτυπούν διακριτικά την πόρτα του μυαλού και της καρδιάς μας και περιμένουν να ακούσουν το «περάστε».

Σε κόσμο αγένειας και αρπαγής, παραμένουν πράοι και διακριτικοί, χωρίς να επιβάλλονται επιθετικά, χωρίς να ζητούν τα εαυτών.

Σε κόσμο κραυγών μιλούν ψιθυριστά χωρίς να νοιάζονται εάν η ένταση της φωνής τους θα υπερνικήσει τον θόρυβο του κόσμου τούτου.

Σε κόσμο διαρκούς αποτυχίας προγραμμάτων και ανάρμοστων συμπεριφορών, που διαρκώς τοξινώνουν και καταστρέφουν ό, τι καλό πάει να στηθεί, γνωρίζουν τι θα πουν, πώς θα το πουν, ποτέ θα το πουν και πράττουν πάντα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Στην εποχή μας, τέτοιοι άνθρωποι μοιάζουν καταδικασμένοι. Από στιγμή σε στιγμή νομίζεις πως θα τους καταπιεί το πνεύμα της σκληροκαρδίας, της δικτύωσης και της θρασύτατης ιδιοτέλειας. Νομίζεις πως δεν έχουν θέση στον χάρτη του κόσμου τούτου, πως μένουν πάντα παραπεταμένοι στο περιθώριο, πάντα εκτός του ζωτικού χώρου των επωνύμων και των επιδειξιομανών όλων των χώρων. Κι όμως, οι άνθρωποι αυτοί επιβάλλονται με την εκκωφαντική σιωπή τους, την διακριτική αλλά και συνάμα καταλυτική παρουσία τους. Σκορπίζουν γύρω τους ένα αίσθημα διαρκούς αγαπητικής παρουσίας, ικανής να αντέξει την απόσταση και τον χρόνο. Οι άνθρωποι αυτοί ξέρεις πως πάντα είναι εκεί όταν συμβεί να συναντηθείτε, είναι σα να βρεθήκατε χθες και πως, όταν τα χέρια αγγιχθούν, μοιάζουν τόσο γνώριμα σαν τα χέρια του γονιού σου και εκείνων των λίγων που πάντα ξέρουν πώς να σε πιάσουν για να μην γκρεμιστείς.

Παρ’ όλα αυτά, ξέρουν να αφήνουν χώρο και σε αφήνουν απλόχερα να ζήσεις, επιδιώκοντας διαρκώς να ξεχνιούνται. Όσο ζουν, φαίνεται να το καταφέρνουν. Δεν σου λείπουν και η μορφή τους μοιάζει να γίνεται όλο και αχνότερη.

Δυστυχώς η αίσθηση αυτή ανατρέπεται βίαια και οδυνηρά όταν φτάσει η ώρα του οριστικού αποχαιρετισμού. Είναι η στιγμή που η ανεπαίσθητη παρουσία μεταβάλλεται σε βροντώδη απουσία. Είναι σα να διακόπτεται βίαια μια ροή, η οποία, όσο λειτουργούσε, ζωοποιούσε διαρκώς μια καθημερινότητα τόσο αυτονόητα, που φαινόταν ανύπαρκτη. Η διακοπή της όμως αφήνει εμβρόντητη όλη τη ζωή και συνειδητοποιείς έντρομος πως, για χρόνια πολλά, όλοι οι αρμοί της λιπαίνονταν από βάλσαμο αγάπης και Χάρης.

Η στέρηση της παρουσίας του μακαριστού πλέον Μητροπολίτη Σιατίστης Παύλου είναι πικρότατη, διότι ακριβώς αποτελεί στέρηση του κατά φύσιν. Επιφέρει σε κάποιον εκείνο το παράπονο που ένιωσε να ενεργοποιούνται οι πιο κρυφοί του πόθοι για μια ζωή άλλου είδους και άλλης προοπτικής και ξαφνικά βυθίζεται σε μια γκρίζα μετριότητα. Και η πίκρα αυτή γίνεται ακόμα οδυνηρότερη, διότι, στο πρόσωπό του, μια τέτοια ζωή φάνηκε να είναι εφικτή, διότι, πριν απ’ αυτήν, όλα έμοιαζαν ουτοπικά και αυτό αποτελούσε μια κάποια λύση.

Εάν Ορθοδοξία είναι η οδοιπορία εν τω μέσω στενότατης και συνάμα χρυσής οδού, ο μακαριστός πατήρ Παύλος, ο οποίος επέμεινε να αποκαλείται έτσι ακόμη και μετά την εκλογή του, θα παραμείνει για πάντα στην μνήμη όσων τον γνώρισαν ως η προσωποποίηση του ανεξήγητου κατορθώματος ισορροπίας ανάμεσα στο δυναμισμό και την πραότητα, την σταθερότητα και την συγκατάβαση, την απλότητα και το βάθος, την οικειότητα και την ιεροπρέπεια, την πατρική και συνάμα αδελφική αύρα. Στα έξι χρόνια της παρουσίας του στη γραμματεία της Συνοδικής Επιτροπής Νεότητος και ιδιαίτερα της Συνοδικής Υποεπιτροπής Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων όπου και τον γνώρισα, δεν νομίζω πως θα εξηγήσω ποτέ την ικανότητά του να δίνει πάντα λύσεις αλλά να φαίνεται πως τις έδωσαν άλλοι, να εμπνέει αλλά να φαίνεται πως η έμπνευση πηγάζει από αλλού, να ενθαρρύνει, αλλά να είσαι βέβαιος πως η βεβαιότητα της ευοδώσεως είναι δικό σου κατόρθωμα, να διεκπεραιώνει και τις πλέον δύσκολες υποθέσεις, αλλά η τακτοποίησή τους να φαίνεται ως ευκολότατη και φυσικότατη. Και σ’ όλα αυτά, σαν μακρινή εικόνα από τη συνύπαρξή μας στο κτίριο της Ιεράς Συνόδου, μένει ο συχνός χαιρετισμός του προς τους αρχιερείς κατά τις ημέρες των συνεδριάσεων της Συνόδου, χαιρετισμός πλήρους σεβασμού, αλλά και πλήρους αρχοντιάς, χωρίς ουδέποτε να απολεσθεί ούτε μισό γραμμάριο αξιοπρέπειας.

Όταν η απόσταση Αθήνας-Σιατίστης φάνηκε να ανοίγει χωρισμού χάσμα μέγα και οριστικό, συχνά και ανέλπιστα προέκυπτε συνάντηση από το πουθενά και ερχόταν ένα «Ηλία μου χαίρε», για να λιγώνεται η καρδιά και να βεβαιώνεται πως απόσταση και χωρισμός δεν υπήρξαν ποτέ.

Στο άκουσμα της κοίμησής του, δε νομίζω πως έχω ξαναγευτεί εντονότερα την αίσθηση της φτώχειας. Ούτε και την απόγνωση του ερωτήματος «και τώρα;». Ακριβώς διότι δεν μπορείς να εντοπίσεις ακριβώς αυτό που θα σου λείψει, συνειδητοποιείς ότι θα αντιμετωπίσεις απώλεια απροσδιόριστη, αλλά καταλυτική. Η καθημερινότητα δεν θα αλλάξει, έχω όμως την οδυνηρή υποψία, πως η απουσία αυτή θα της στερήσει βάθος, παραμυθία και βεβαιότητα πως κάποιος εδώ γύρω, ό, τι και να συμβεί, είναι διαθέσιμος να πει και να πράξει το πάντα αρμόζον και το πάντα αποτελεσματικό.

Δώδεκα χρόνια πέρασαν από την περίοδο της καθημερινής σχεδόν επαφής μας, έστω και τηλεφωνικής, όταν οι συνθήκες επέτρεπαν στην Ιερά Σύνοδο, μέσω της Καλλιτεχνικής Υποεπιτροπής, την διοργάνωση μεγάλων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και συνεδρίων, με πρωταγωνιστές τους νέους ανθρώπους όλης της Ελλάδας. Το 2006, που εξελέγη επίσκοπος, είχαν κλείσει έξι χρόνια, με τον πατέρα Παύλο να υποστηρίζει αθέατος τα πάντα. Μετά την εκλογή, είπα πως ένας κύκλος έκλεισε. Κι όμως, δεν ήταν έτσι! Διότι, ακόμη και όταν απευθυνόταν πλέον ως ποιμένας προς το ποίμνιο, με εγκυκλίους, συνεντεύξεις και ομιλίες, ένιωθες πως μιλά σε σένα, απαντά στα δικά σου ερωτήματα, στα δικά σου διλήμματα, διδάσκοντάς σου μυστικά, οδούς προς την αγιότητα που αξιώθηκε να δεχτεί απλόχερα από τον άγιο Ιάκωβο της Ευβοίας, αλλά και όρια, όρια πολύτιμα σε πλείστες συγχύσεις: Ανάμεσα στον πατριωτισμό και τον εθνικισμό, την ευσέβεια και τον φανατισμό, την αφανή ελεημοσύνη και την προβολή της Εκκλησίας ως λιμένος σωτηρίας, τον γλυκό λόγο και την δυναμική διεκδίκηση σε θέματα σχέσεως κράτους-Εκκλησίας, την ευγένεια και τις ξεκάθαρες κουβέντες προς τους εκτός και εντός των τειχών.

Το θέαμα του πατρός Παύλου στην νεκρική κλίνη ίσως και να αποτελεί ένα από τα πλέον παράλογα θεάματα για τους ανθρώπους που τον γνώρισαν, πιο παράλογο ίσως ακόμη και από θάνατο γονιού. Κάποιες παρουσίες είναι τόσο ταυτισμένες με τη γλύκα της ζωής και της ανθρώπινης επαφής, ώστε καμία προετοιμασία αποχωρισμού δεν είναι δυνατόν να είναι αποτελεσματική. Πολλώ δε μάλλον όταν ο αποχωρισμός αυτός παίρνει τη μορφή μιας αστραπής σε έναν ανέφελο ουρανό.

Οδυνηρότερο όμως όλων μοιάζει να είναι το φιλότιμο. Η μορφή τού κεκοιμημένου πατρός Παύλου παραμένει επίμονα ενώπιον των οφθαλμών, όχι μόνον ως πηγή οδύνης και ορφάνιας, αλλά και ως μετρό συλλογισμών, προθέσεων και πράξεων. Όσοι αξιωθήκαμε να τον γνωρίσουμε δεν νομίζω πως έχουμε δικαίωμα να ζήσουμε σα να μην υπήρξε. Κι αν ποτέ από το στόμα του, τουλάχιστον προς εμένα, δεν εξήλθε λόγος υπόδειξης ή ψόγου, η απουσία – παρουσία του βαραίνει επώδυνα αλλά και οδηγεί σε λυτρωτική εγρήγορση. Τα κέντρα του κατά φύσιν, πάση θυσία, πρέπει να παραμείνουν ζωντανά. Είναι κρίμα, βαθύτατο κρίμα, το πέρασμα της ύπαρξης του απ’ τη ζωή αυτή να κλειστεί απλώς και μόνον σ’ ένα όμορφα διακοσμημένο κουτί αγαθών αναμνήσεων.

Ήδη, μαρτυρίες, χαρακτηρισμοί και έπαινοι έχουν αρχίσει να κατακλύζουν το διαδίκτυο. Όλες αληθινές, όλες δίκαιες όλες αποδεκτές ακριβώς γιατί αποτελούν καρπό σχέσεως όλων μαζί του και τίποτε το προσωπικό δεν μπορεί να είναι ψεύτικο. Μέσα σ’ αυτές καταθέτω κι εγώ, ως μια σταγόνα από την προσωπική μου οδύνη, μια φράση που είχα να την ακούσω και να την αισθανθώ από τον θάνατο ενός άλλου μακαριστού επισκόπου, ίδιας «κοπής» με τον μακαριστό: του Χρυσόστομου Βούλτσου, του πρώτου Μητροπολίτου Νέας Σμύρνης. Είχαν πει για εκείνον, το λέγω κι εγώ τώρα ενώπιον του σεπτού σκηνώματος τού Σιατίστης:

Δεσπότης, όχι από το «δεσπόζω», αλλά από το «δες πώς ζω».

Παύλος, Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης, Υπέρτιμος και Έξαρχος Μακεδονίας:
Ένας δεσπότης, ν’ αλλάξεις ζωή.

Υ.Γ. 29 Ιανουαρίου βρέθηκα στη Σιάτιστα, τρεισήμισι το μεσημέρι. Ντράπηκα να χτυπήσω τέτοια ώρα στο Επισκοπείο. Είπα, θα τον δω όταν κατέβει. Πού να ’ξερα Γέροντά μου!

Ηλίας Λιαμής, δρ. Θεολογίας, Καθηγητής Μουσικής, Πρόεδρος της Συνοδικής Υποεπιτροπής Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος

Αποχαιρετώντας  συμφοιτητή  επίσκοπο

Ο Σισανίου και Σιατίστης Παύλος

Η είδηση της αιφνίδιας κοίμησης του Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης Παύλου έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία. Πριν λίγες ημέρες είχα συμμετάσχει στη θ. λειτουργία και άκουσα την ομιλία του στο παρεκκλήσιο του Αγ. Σεραφείμ του Σάρωφ στη Σιάτιστα. Λόγος μεστός πνευματικών μηνυμάτων, όπως πάντα, ταπεινός, χωρίς ρητορικές κορώνες. Μιλούσε στην καρδιά. Τον είδα και ιδιαίτερα στο γραφείο του ναού του Αγ. Νικολάου. Τίποτε δεν πρόδιδε κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας. Και ξαφνικά πληροφορείσαι ότι εγκατέλειψε απροσδόκητα τα γήινα. Διπλή η λύπη: μια που χάνεις αγαπημένο συμφοιτητή και δεύτερη που νιώθεις να πλησιάζει και ο δικός σου θάνατος.

Με τον Γιώργο Ιωάννου (αυτό ήταν το λαϊκό του όνομα) υπήρξαμε συμφοιτητές στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Εγώ απόφοιτος κλασσικού τμήματος Λυκείου, εκείνος πρακτικού. Δεν είχε διδαχθεί καθόλου λατινικά. Παρά ταύτα πέρασε μεταξύ των πρώτων στη Θεολογική. Σοβαρός και σεμνός φοιτητής υπό την πνευματική καθοδήγηση του εσχάτως αγιοκαταταγέντος αγίου Ιακώβου Τσαλίκη. Στις συζητήσεις μας δεν ομογνωμούσαμε πάντοτε. Σεβόταν όμως ο καθένας τη γνώμη του άλλου.  Μετά τις θεολογικές μας σπουδές και την αναχώρησή μου για μεταπτυχιακές στη Γερμανία χάθηκαν τα ίχνη μας. Εγώ ακολούθησα τον έγγαμο βίο, εκείνος τον βίο της πλήρους αφιέρωσης στην Εκκλησία. Την υπηρέτησε από διάφορες θέσεις, εφημερίου, ιεροκήρυκα, υπεύθυνου νεότητας, συνοδικού γραμματέα. Σε όλες τις θέσεις είχε δώσει πλήρως και ανιδιοτελώς τον εαυτό του. Δική του πρόταση ήταν να δίνεται από τον εκκλησιαστικό κορβανά σε κάθε τρίτο ορθόδοξο παιδί που θα γεννιόταν στους νομούς της Θράκης, επίδομα, για να αντιμετωπισθεί το μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα στη Θράκη.   Όταν εκοιμήθη ο μακαριστός επίσκοπος Σιατίστης Αντώνιος, τον κάλεσε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος  με την ψήφο της Ιεραρχίας να συνεχίσει ως φιλομόναχος το  έργο του Αντωνίου. Εξελέγη Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης και έδωσε νέα πνοή στην πνευματική κίνηση της περιοχής μας. Συμπαραστάθηκε όλα τα μοναστήρια της επαρχίας του διακονώντας με ταπείνωση το Λόγο του Θεού, παραμελώντας πλείστες φορές τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε. Είχε αναλάβει πρωτοβουλία να εγκατασταθούν σε χωριά του Βοΐου, που ερημώνουν, πολύτεκνες οικογένειες από την Αθήνα, παραχωρώντας τους σπίτια και χωράφια. Η προσπάθεια βρίσκεται στο τελικό στάδιο και ελπίζουμε να δώσει κάποια πνοή στο ερημούμενο Βόιο. Δεν παρέλειπε να ομιλεί και να παραχωρεί ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις πάνω σε επίκαιρα θέματα, προπαντός σε θέματα οικογένειας και νεότητας, έμφυλων ταυτοτήτων, αλλά και σε εθνικά θέματα. Μιλούσε πάντοτε και μοιράζονταν τις σκέψεις του με τους συνομιλητές του,  γι αυτό που σκόπευε να υλοποιήσει. Δεν παρέστησε ποτέ την αυθεντία. Δεν υπήρξε δεσπότης. Υπήρξε ποιμένας. Έδινε σε κάθε περίπτωση το στίγμα της Εκκλησίας.

Ως συμφοιτητής του χαιρόμουν για τις θέσεις που διετύπωνε και, επειδή έβλεπα ότι τύγχανε ευρείας αποδοχής και από αρκετούς συνεπισκόπους του, τον είχα κατατάξει μεταξύ εκείνων που θα μπορούσε επάξια να εκλεγεί στη θέση του Αρχιεπισκόπου, όταν αυτή θα είχε κενωθεί. Ο Θεός όμως τον αγάπησε και τον κάλεσε κοντά του με τρόπο που μάλλον τον περίμενε. Μετά τον θάνατο του Μητροπολίτη Λαρίσης είχε πει: Φέτος ο Λαρίσης, του χρόνου εγώ. Ο λόγος αυτός αποδείχθηκε προφητικός.

Η αναχώρηση του μακαριστού πλέον Παύλου αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό στην Εκκλησία. Μας συνήθισε τον τελευταίο καιρό σε τολμηρές αντιπαραθέσεις με τους νομείς της κρατικής εξουσίας, τους οποίους «στρίμωχνε» με τα επιχειρήματά του και με τον ξεκάθαρο, αγωνιστικό λόγο του. Ιδιαίτερα στο θέμα της ενδοτικότατης από ελληνικής πλευράς συμφωνίας των Πρεσπών. Ενώ αρχικά είχε ταχθεί εναντίον των συλλαλητηρίων, τον τελευταίο καιρό ξιφούλκησε κατά των υπευθύνων της συμφωνίας. Έλαβε πρωτοβουλία για τη σύνταξη της μαχητικής επιστολής των είκοσι δύο μητροπολιτών της Μακεδονίας και έγραψε στο τελευταίο του άρθρο-καταπέλτη  για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη συμφωνία. Παραθέτω το τελευταίο κομμάτι του άρθρου. Γράφει με πολλή παρρησία:

«Ἡ συμφωνία τῶν Πρεσπῶν σέ τίποτα δέν ἐξυπηρετεῖ τήν Ἑλλάδα. Ἄν κάποιος ἐξυπηρετεῖται εἶναι τά Σκόπια, ἀλλά οὔτε καί αὐτά. Ἐξυπηρετεῖται κυρίως τό παιχνίδι ἤ μᾶλλον ὁ ἀνταγωνισμός τῶν Μεγάλων Δυνάμεων καί κανείς ἄλλος. Γιά τήν Πατρίδα μας ὅμως ἡ συμφωνία τῶν Πρεσπῶν ἔχει ἕνα ἄλλο μειοδοτικό στοιχεῖο. Τήν ἀπόλυτη περιφρόνηση τοῦ Λαοῦ. Στά Σκόπια τουλάχιστον ἔγινε Δημοψήφισμα. Κατά τήν ἑλληνική Κυβέρνηση ὅμως ὁ Ἑλληνικός Λαός εἶναι ἀνώριμος. Δέν τοῦ ἐπιτρέπεται νά ἐκφράσει τήν γνώμη του. Αὐτό μπορεῖ νά συμβαίνει στίς Δημοκρατίες, ἀλλά ἐμεῖς δέν ἔχουμε Δημοκρατία. Πόσο δίκαιο εἶχε ὁ μακαρίτης ὁ Γιάννης ὁ Τσαρούχης ὅταν πρίν πολλά χρόνια ἕνα βραδάκι στήν Χαλκίδα ἔλεγε: «Ἡ Ἑλλάδα πέρασε πολλές κατοχές. Ἡ χειρότερη ἀπό ὅλες εἶναι ἡ ἑλληνική κατοχή».

 Ξέρω τήν ἀντίδραση τοῦ ἐξουσιαστικοῦ κατεστημένου. «Κάνεις πολιτική, δέν σοῦ ἐπιτρέπεται». Ἡ συκοφαντία ἦταν πάντα τό ὅπλο τῶν ἐξουσιαστῶν. Μέ τήν γραφίδα μου ὑπερασπίζομαι τήν Πατρίδα μου, αὐτό κάνω. Γίνομαι ἡ φωνή τῶν συμπολιτῶν μου, τῶν ἀνθρώπων τοῦ ποιμνίου μου. Ἴσως μέ ἐρωτήσετε: «Καί ἐμεῖς εἴμαστε προδότες;».

Σᾶς ἀπαντῶ λοιπόν εὐθέως. Σήμερα πιστεύω ὅτι ἔχετε κάνει μεγάλο λάθος μέ αὐτή τή συμφωνία τῶν Πρεσπῶν. Πιστεύω ὅτι εἶσθε σέ λάθος δρόμο. Σᾶς τό φωνάζει ὅλος ὁ λαός. Ἄν ὅμως τήν ψηφίσετε καί αὐτά πού φοβόμαστε ὅλοι ἐμεῖς  ἔλθουν στήν Πατρίδα μας, τότε θά σᾶς τό ποῦμε ξεκάθαρα ὅτι ὑπογράψατε μιά συμφωνία προδοτική γιά τήν Πατρίδα.

Ἐμεῖς σᾶς προτείνουμε νά μοιραστεῖτε τήν εὐθύνη τῆς ἀπόφασης μέ τόν Λαό. Σᾶς προτείνουμε Δημοψήφισμα, ἐδῶ καί τώρα. Δέν εἶναι οἱ κάτοικοι τῆς γειτονικῆς Χώρας ὡριμότεροι τῶν Ἑλλήνων. Ἀλλοιῶς ἐκφράζετε περιφρόνηση ἀπέναντι στό λαό. Μακάρι νά σᾶς φωτίσει ὁ Θεός αὐτή τήν ἔσχατη ὥρα».

 Λόγος πεπαρρησιασμένος, που μας κάνει να τον συμπαθήσουμε ακόμη περισσότερο. Είθε ο αγαπημένος μας και καταξιωμένος συμφοιτητής και επίσκοπος, ο μακαριστός Παύλος, να βρει παρρησία απέναντι στον δικαιοκρίτη Κύριο και να πρεσβεύει υπέρ του ποιμνίου του και υπέρ όλων όσων μοιράστηκαν μαζί του τους οραματισμούς του.

Δρ Τσακαλίδης Γεώργιος

Θεολόγος-Θρησκειοπαιδαγωγός

---

It is with great sadness we communicate with you today.
Our hearts are broken with the news of passing of Metropolitan Pavlos.
He was an honest, kind person, and very sincere spiritual man  of the faith, so rare in this world.
We met over 25 years ago, as we spent time in Evia. He was a large part of our lives.  We often had him to our home when he was in New York, as he accompanied families to Memorial  Sloan Kettering. We, as Evian s  joined him in his struggle to help those families. To be by their side, during difficult challenges, with language barriers with cultural differences , and enormous financial costs, which he fought to diminish. Together we helped establish the Tasos Georgiadis foundation in Greece, whose purpose was to raise funds for the families coming to different medical centers for treatments.
He treated those families as if they were his own. He always put  others before himself, totally … selfless.
We met with him often in Evia, during church liturgies, vigils,celebrations, and during many personal meetings. We will always cherish those times. We were proud and honored, we were friends.
He leaves behind so many warm and wonderful moments, to be cherished.
May you all have his blessings and God give you strength.
May he Rest In Peace amongst the angels.

With deepest sympathy
Yianni and Elisavet Simeonidis
NYC NY

Με μεγάλη θλίψη επικοινωνούμε μαζί σας σήμερα.
Οι καρδιές μας σπάνε με την είδηση για το πέρασμα του Μητροπολίτη Παύλου.
Ήταν ένας τίμιος, καλός άνθρωπος και πολύ ειλικρινής πνευματικός άνθρωπος της πίστης, τόσο σπάνιος σε αυτόν τον κόσμο.
Συναντηθήκαμε πριν από 25 χρόνια, καθώς περνούσαμε χρόνο στην Εύβοια. Ήταν ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας. Τον είχαμε συχνά στο σπίτι μας όταν ήταν στη Νέα Υόρκη, καθώς συνόδευε οικογένειες στο Memorial Sloan Kettering. Εμείς, όπως ο Εβιανός, τον εντάξαμε στον αγώνα του να βοηθήσουμε αυτές τις οικογένειες. Να είναι δίπλα τους, κατά τη διάρκεια δύσκολων προκλήσεων, με γλωσσικά εμπόδια με πολιτισμικές διαφορές και τεράστιο οικονομικό κόστος, το οποίο αγωνίστηκε να μειώσει. Μαζί βοήθησε την ίδρυση του ιδρύματος Τάσο Γεωργιάδη στην Ελλάδα, σκοπός του οποίου ήταν η άντληση κεφαλαίων για οικογένειες που έρχονταν σε διαφορετικά ιατρικά κέντρα για θεραπείες.
Αντιμετώπισε τις οικογένειες σαν να ήταν δικοί του. Πάντα έβαλε τους άλλους στον εαυτό του, εντελώς … ανιδιοτελείς.
Συναντήσαμε μαζί του συχνά στην Εύβοια, κατά τις εκκλησιαστικές λειτουργίες, τις επαγρύπνησης, τις εορταστικές εκδηλώσεις και κατά τη διάρκεια πολλών προσωπικών συναντήσεων. Θα αγαπάμε πάντα εκείνους τους χρόνους. Ήμασταν περήφανοι και τιμημένοι, ήμασταν φίλοι.
Αυτός αφήνει πίσω του τόσα πολλά ζεστά και υπέροχα στιγμιότυπα, που πρέπει να αγαπάμε.
Μπορείτε να έχετε όλες τις ευλογίες του και ο Θεός να σας δώσει δύναμη.
Μπορεί να αναπαυθεί στην ειρήνη μεταξύ των αγγέλων.

Με βαθύτατη συμπάθεια
Γιάννης και Ελισάβετ Συμεωνίδη
NYC NY

Συλλυπητήρια επιστολή Κοινότητας Σισανίου και ο πολιτιστικός σύλλογος Σισανίου

Η Κοινότητα Σισανίου και ο πολιτιστικός σύλλογος Σισανίου εκφράζουν την θλίψη τους για την κοίμηση του Μητροπολίτη μας Σισανίου και Σιατίστης κυρού Παύλου. Η απώλεια για τον τόπο μας είναι μεγάλη, όλα τα χρόνια στάθηκε στο πλευρό μας και ήταν ένας καλός Ποιμενάρχης. Ευχόμαστε Ανάπαυση αιώνια και ανάσταση ατελεύτητη και προσφέρουμε αντί για στεφάνι στην μνήμη του το ποσό των 100 ευρώ για το κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου.

Με σεβασμό στην μνήμη του Ο Πρόεδρος της Κοινότητας και ο Σύλλογος

Σύλλογος πολυτέκνων Κοζάνης

Στην είδηση της κοίμησης του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σισανίου & Σιατίστης κυρού Παύλου, αισθανόμαστε την ανάγκη να εκφράσουμε τη βαθιά μας λύπη και οδύνη.

Η εκδημία του Σεβασμιωτάτου μας αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό, ενός αληθινού Ποιμενάρχη και Πατέρα, που αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή της ποιμαντορίας του, το σύλλογό μας, την οικογένεια, τα παιδιά και όλους όσους προσέτρεχαν κοντά του.

Υπήρξε για την πολύτεκνη οικογένεια αληθινό στήριγμα και θα μείνει για πάντα στις καρδιές μας.

Ευχόμαστε Καλόν Παράδεισο Μακαριστέ Ποιμενάρχη, και να έχουμε τις πρεσβείες σας ενόψει του Θρόνου του Αγαπημένου σας Ιησού.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου Πολυτέκνων

Αργολίδος για μακαριστό Σιατίστης:

«Χάσαμε έναν πολύ καλό Επίσκοπο»

Με τα καλύτερα λόγια μίλησε σήμερα, Δευτέρα 14 Ιανουαρίου από το ορεινό Μαλαντρένι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αργολίδος κ. Νεκτάριος για τον μακαριστό Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κυρό Παύλο.

»Δυστυχώς χάσαμε ένα πολύ καλό Επίσκοπο και αδελφό» – τόνισε χαρακτηριστικά Σεβασμιώτατος.

Αποκάλυψη Χρυσοστόμου: Ο μακαριστός Παύλος γνώριζε ότι θα αναχωρούσε. Έκλαψε όλη η εκκλησία στη Χαλκίδα. 

Μία είδηση που σκόρπισε θλίψη σε όλη τη Χαλκίδα γιατί όλοι γνώριζαν τον Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλο, αφού καταγόταν από εδώ και ερχόταν πολύ συχνά στην γενέτειρά του πόλη.

Ένας αιφνιδιαστικός θάνατος, βρέθηκε χθες βράδυ χωρίς να έχει τις αισθήσεις του από συγγενικό του πρόσωπο μέσα στο σπίτι του. Μεταφέρθηκε αμέσως στο νοσοκομείο Χαλκίδας όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του. Όλα αυτά έγιναν από 9 μέχρι 10 το βράδυ.

Πριν από λίγη ώρα στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Παρασκευής Χαλκίδος έφτασε το ιερό του σκήνωμα, το οποίο θα παραμείνει μέχρι το πρωί και από εκεί θα αναχωρήσει με πομπή για την Σιάτιστα.

Πλήθος κόσμου παραβρέθηκε για να τον αποχαιρετήσει. Όλοι με δάκρυα στα μάτια είχαν να πουν έναν λόγο αγάπης προς το πρόσωπό του. Ήταν ένας Ιερέας με πύρινο λόγο, όπως είπαν, που δεν δίσταζε να μιλά με παρρησία για τα εθνικά θέματα και όχι μόνο.
Αδελφός και φίλος εν Κυρίω του Μητροπολίτη Χαλκίδας κου Χρυσοστόμου, ο οποίος δεν έκρυψε την συγκίνησή του από το Ιερό Βήμα κατά το αποψινό τρισάγιο.

Με δάκρυα στα μάτια αποκάλυψε ότι πριν από δύο ημέρες από την εορτή της επετείου του ιδίου (13 Νοεμβρίου 2018), ο μακαριστός Παύλος τον κοίταξε στα μάτια και του είπε: «Εγώ είμαι υπό αναχώρηση!». Και όχι μόνο αυτό, αλλά τον Σεπτέμβρη, σε μία περιοδεία του στην Εύβοια, τον είχε προειδοποιήσει και του είχε πει ότι «αισθάνεται πως αποχαιρετά τους τόπους απ’ όπου μόλις πέρασε».

ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ ΠΑΥΛΟΣ, Ο ΓΛΥΚΥΣ ΠΟΙΜΕΝΑΣ.

Αυτός ήταν ο χαρακτηρισμός που είχε προσδώσει, ο αείμνηστος Επίσκοπος Παύλος, στον αγιασμένο προκάτοχό του Αντώνιο Κόμπο, στην Ημερίδα που πραγματοποιήσαμε προς τιμήν του, στην Αγιοτόκο Θεσσαλονίκη.

Αυτόν λοιπόν τον χαρακτηρισμό, επιλέγουμε και εμείς, τα παιδιά του Αγίου Δημητρίου, να προσδώσουμε σε Εκείνον. Πράγματι ήταν ένας γλυκύς Ποιμένας, ένας Ποιμένας με όλη την σημασία της λέξεως, που αγαπούσε θυσιαστικά και μοναδικά το ποίμνιο του Χριστού.

  Δοξάζουμε με όλη μας την ψυχή τον Τριαδικό Θεό, που μας αξίωσε όχι απλά να τον γνωρίσουμε και να πάρουμε την ευχή του, αλλά και να συνεργαστούμε πάμπολλες φορές μαζί του.

Διδαχτήκαμε πολλά από Εκείνον, δεν σας κρύβουμε ότι τον είχαμε Πρότυπο και τον καμαρώναμε. Αισθανόμασταν ευλογημένοι, που η Μάνα Εκκλησία, ανέδειξε και είχε στο δυναμικό της, έναν τέτοιον Ιεράρχη, έναν Ιεράρχη πραγματικό Ηγέτη, ακέραιο, σοβαρό και σταθερό, έναν Ιεράρχη που ξέραμε καλά, ότι ζούσε, και βίωνε, όσα έλεγε.

 Δεν θα τον ξεχάσουμε ποτέ, έχει χαραχθεί μέσα στις ψυχές μας. Μας λείπει ήδη αφάνταστα πολύ. Είμαστε συγκλονισμένοι και δεν μπορούμε να το πιστέψουμε. Μας παρηγορούν όμως, τα λόγια μιας σεβαστής μας Γερόντισσας, η οποία μας είπε, ότι βρίσκεται στους ουρανούς μαζί με τους αγαπημένους του Αγίους, Όσιο Δαβίδ και  Ιάκωβο Τσαλίκη και πρεσβεύουν όλοι μαζί για εμάς.

Αγαπημένε μας Ιεράρχη, πατέρα, φίλε και βοηθέ μας, σε ευχαριστούμε για ΟΛΑ όσα μας δίδαξες, για ΟΛΑ, όσα μας προσέφερες. Μέσα σε έναν κόσμο υποκρισίας, ήσουν ο γνήσιος και ανυπόκριτος φίλος μας, η φωνή μας και ο προστάτης μας. Σε ευχαριστούμε για ΟΛΑ. Είθε να αξιωθούμε, από τον Άγιο Θεό, να σου ομοιάσουμε. Η ευχή σου να μας ακολουθεί σε όλη μας την εν Χριστώ ζωή.

Με απέραντη ευγνωμοσύνη και αγάπη.

Πτυχιούχοι και Φοιτητές Διαφόρων Σχολών της Θεσσαλονίκης.

Τέκνα του Αγίου Δημητρίου.

Φλωρίνης για Σιατίστης κυρό Παύλο: »Ένα κενό στην Εκκλησία»

«Μείναμε άναυδοι όταν ακούσαμε ότι εκοιμήθη ο αείμνηστος Σιατίστης Παύλος. Ήταν ένας εκλεκτός Αρχιερεύς, ζηλωτής, φλογερός, προσεχτικός, διδακτικός με καλή χρήση του λόγου και σε όλα τα γεγονότα, και στα Μακεδονικά ήταν παρόν» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Σεβασμιώτατος.

»Λυπηθήκαμε πάρα πολύ και είναι ένα κενό στην Εκκλησία και προπαντός στην περιοχή εδώ της Μακεδονίας. Ανεξίκακος, δεν είχε με κανέναν τίποτα εναντίον. Ήταν πραγματικά ένας από τους εκλεκτούς Αρχιερείς της Εκκλησίας και ιδιαιτέρως εδώ της Δυτικής Μακεδονίας» πρόσθεσε ο Μητροπολίτης Φλωρίνης.

Καστορίας: »Τιμή για την Εκκλησία η μορφή του Μητροπολίτη Παύλου»

Για τον Μακαριστό Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίσης Παύλο μίλησε πριν από λίγο από το Επισκοπείο στη Σιάτιστα ο Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σεραφείμ.

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σεραφείμ δήλωσε χαρακτηριστικά: »Κεραυνός εν αιθρία ήταν η προς Κύριον εκδημία του Σεβ. Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κυρού Παύλου. Ενός ανδρός, ενός Επισκόπου της Εκκλησίας που πραγματικά τίμησε την Εκκλησία του Χριστού και λιτάνευε μετά καυχήσεως το τίμιο ράσο του Ορθοδόξου μοναχού και του Ορθοδόξου κληρικού. Τα λόγια περιττεύουν αυτή τη στιγμή».

Συλλυπητήριο μήνυμα Δημάρχου Βοΐου.

Εκφράζω τη βαθύτατη θλίψη μου για την κοίμηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου, ενός Ποιμενάρχη με ιδιαίτερα αξιόλογο εκκλησιαστικό, πολιτιστικό και φιλανθρωπικό έργο στην Σιάτιστα για 12 και πλέον χρόνια.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης υπηρέτησε με μαχητικότητα και σθένος στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης, ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος σε θέματα που αφορούν τους νέους, την οικογένεια  και το δημογραφικό πρόβλημα και προσπάθησε να είναι κοντά στο ποίμνιό του ως ιερέας, πνευματικός, κατηχητής και εκπαιδευτικός.

Ως Δήμαρχος οφείλω να δηλώσω την άριστη και συνάμα φιλική συνεργασία μας σε θέματα που αφορούν τους πολίτες του Δήμου μας και να εξάρω το πατριωτικό πνεύμα που τον χαρακτήριζε. Ο μακαριστός Μητροπολίτης είχε μεριμνήσει για τους άπορους συμπολίτες μας με τη διοργάνωση συσσιτίων και άλλων φιλανθρωπικών δράσεων. Ήταν κοντά στους νέους και στα προβλήματά τους και συνέβαλε στην πνευματική τους καθοδήγηση. Υποστήριζε θερμά το θεσμό της οικογένειας και την πολυτεκνία. Η συνεργασία μας στο θέμα της φιλοξενίας πολύτεκνων οικογενειών στα απομακρυσμένα χωριά του Βοΐου αποδεικνύει έμπρακτα την αγάπη του τόσο για το Δήμο μας όσο και για τον συνάνθρωπο. Ο Σεβασμιώτατος στάθηκε αρωγός και συνοδοιπόρος μου και στήριξε τον Δήμο με απτές πράξεις.

Η απουσία του ως Ποιμενάρχη και ως φίλου προσωπικά, με θλίβει ιδιαίτερα. Παρόλα αυτά, το έργο του και ο πύρινος και πατριωτικός λόγος του θα μείνουν για πάντα.

Για την κοίμηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην Ιεραρχία της Εκκλησίας, στους Ιερείς της Ιεράς Μητρόπολης Σισανίου και Σιατίστης,  στους οικείους του και στο ποίμνιό του.