Την Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2016, οι νέοι των Κατηχητικών της Ενορίας του Αγίου Νικολάου Σιάτιστας επισκέφθηκαν το μνημείο του Έλληνα Μαχητή του Πολέμου 1940 – ’41 για να δουν την αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου, στα ίδια μέρη όπου γράφτηκαν ορισμένες από τις πιο λαμπρές σελίδες της νεοελληνικής ιστορίας.

Στην εκδήλωση παρέστη ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Μάξιμος,  ο οποίος τέλεσε την επιμνημόσυνη δέηση εις μνήμη των νεκρών στρατιωτών. Ακολούθησε το προσκλητήριο των στρατιωτών που έπεσαν μαχόμενοι και μνημονεύτηκαν τα ονόματα των 60 νεκρών, (3 αξιωματικών και 57 οπλιτών), με τους ανάλογους πυροβολισμούς. Η εκδήλωση μνήμης των ηρωϊκώς απόντων της 8ης Μεραρχίας Ηπείρου συνεχίστηκε με την κατάθεση στεφάνων.

Ο δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κώστας Καψάλης, κατά τον χαιρετισμό του επισήμανε ότι, οι Έλληνες φαντάροι απέδειξαν σ’ όλο τον κόσμο, πως η δύναμη ενός λαού είναι η ομοψυχία, η αλληλεγγύη, η βαθιά πίστη στις αρχές, τις αξίες, στα ιδανικά της πατρίδας και της ελευθερίας, και επεσήμανε την ανάγκη, το Καλπάκι και τα Γιάννενα να αποτελέσουν το επίκεντρο του εορτασμού σε επίπεδο χώρος.

Η κεντρική ομιλία έγινε από τον κ. Νικόλαο Αναστασόπουλο, επίκουρο καθηγητή Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο οποίος αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα του ‘40 αλλά και στους συμβολισμούς που εξακολουθούν να είναι επίκαιροι.

Η εκδήλωση κορυφώθηκε με την αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου.

Στην αναπαράσταση παίρνουν μέρος στρατιώτες της 8ης Μεραρχίας, καθώς επίσης και άνδρες, γυναίκες και παιδιά από το Δήμο Πωγωνίου, ενώ επισκέπτες καταφθάνουν τόσο από την Ήπειρο όσο και από άλλες περιοχές της Ελλάδας και τη γειτονική Αλβανία.

Την Κυβέρνηση εκπροσώπησε ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Τέρενς Κουίκ, ενώ παραβρέθηκαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Στέφος και Μερόπη Τζούφη, ο βουλευτής Ιωαννίνων Κώστας Τασούλας, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Γιάννης Λώλος, η ηγεσία του Στρατού, της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής, εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων, φορέων και συλλόγων, και πλήθος κόσμου.

Τα «Καλπάκια» ξεκίνησαν το 1995 και αποτίουν φόρο τιμής σε όσους πολέμησαν, για το μεγαλείο της ελευθερίας, βάζοντας παράλληλα ένα μικρό λιθαράκι στο οικοδόμημα της μνήμης, που πρέπει να συνοδεύει κάθε λαό.

Πρόκειται για εκδηλώσεις που γίνονται στα ίδια χώματα, που δόθηκαν οι νικηφόρες μάχες του ελληνικού στρατού, στα ίδια βουνά που έπεσαν οι πρώτοι νεκροί και από εκεί άρχισε να γράφεται η πορεία της νίκης.

Η πολυήμερη μάχη στη γραμμή άμυνας Καλπάκι – Καλαμάς διήρκεσε από την 28η Οκτωβρίου έως την 13η Νοεμβρίου, οπότε ο ελληνικός στρατός αναχαίτισε τους εισβολείς Ιταλούς, οι οποίοι πέρασαν στην οπισθοχώρηση. Και έτσι ξεκίνησε η νικηφόρα προέλαση.

O επιβλητικός ανδριάντας του Μαχητή, του στρατιώτη που πολέμησε κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, που γύρισε στην πατρίδα, αλλά και εκείνου που ακόμη περιμένει, ξεχασμένος στα πεδία των μαχών… ανηγέρθη το έτος 1966 με δαπάνες Αξιωματικών και Οπλιτών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Φεύγοντας από το μνημείο του Έλληνα Μαχητή επισκέφθηκαν το Στρατιωτικό Μουσείο Πολέμου 1940-41. Εντυπωσιάστηκαν τόσο από τα εκθέματα όσο και από την ενημέρωση που είχαν από τους εκεί στρατιώτες – φύλακες του Μουσείου. Μέσα από το 10λεπτο βίντεο που παρακολούθησαν, ζήσανε με πάθος και ένταση μνήμες ηρώων.

Το μουσείο χτίστηκε το 1975 και σήμερα ο Δήμος Καλπακίου σε συνεργασία με το Υπουργείο Άμυνας προωθεί την επέκταση του, αλλά και συνολικά την ανάδειξη της ιστορικής περιοχής του αλβανικού μετώπου.

Απέναντι από το Μουσείο υπάρχουν οι προτομές του Αλέξανδρου Παπάγου, του Γεωργίου Β’ και του Ιωάννη Μεταξά.